42 / 92
42
-
Truyền hình
Những ngày đầu khó quên
Tôi nghĩ, phim trên Truyền hình Việt
Nam trở thành một dòng phim bắt đầu
từ
Văn nghệ Chủ nhật,
còn trước đó, vào
năm 1982, Trung tâm nghe nhìn cũng có
lẻ tẻ 1- 2 phim/1 năm, còn lẫn lộn và
chưa định hình thành một vệt phim rõ rệt.
Lúc đó, chẳng ai định nghĩa đó là phim
gì. Chúng tôi lặng lẽ và say mê làm phim
truyện 1 tập, làm theo kiểu điện ảnh.
Phim đầu tiên tôi làm là
Người thành phố
.
10 năm sau đó mới hình thành
Văn nghệ
Chủ nhật
rồi tạo ra dòng phim truyện
truyền hình.
Khái niệm về phim truyền hình dài tập
đến muộn hơn. Có thể nói, phim dài tập
đầu tiên là
Mẹ chồng tôi
, dù ban đầu
cũng chẳng đặt ra là phim 2 tập. Kịch
bản
Mẹ chồng tôi
xuất phát từ mẩu
chuyện rất ngắn trên báo Tiền phong, tôi
thấy có đất phát triển nên cùng anh Vũ
Thảo làm kịch bản phim. Phim dựng
xong có độ dài 160 phút, vì thế mới phải
chia thành 2 tập. Sau đó có phim
Những
người sống quanh tôi
, làm 5 tập thấy ăn
khách nên làm tiếp 5 tập nữa. Càng làm
chúng tôi mới hiểu rằng, thế giới làm
phim truyền hình tức là làm phim dài tập,
vì thế mà có sự thay thế dần dần phim 1
tập trên truyền hình.
Thời đó làm phim so với bây giờ là cả
một quãng lùi rất xa. Đoàn làm phim của
chúng tôi chỉ có 5 người chứ không phải
hàng chục, thậm chí hàng trăm người
như hiện nay. Làm phim cũng mất hàng
tháng trời chứ không phải 3 ngày/1 tập
như bây giờ. Và thực sự, tôi nghĩ hồi đó
làm phim kĩ lưỡng hơn. Mọi người không
băn khoăn nhiều đến tiền thù lao được
bao nhiêu, chi phí làm phim ra sao mà
chỉ hào hứng làm sao để làm phim thành
công. Dù tiền rất ít, điều kiện khó khăn
nhưng chúng tôi đã làm được những bộ
phim để lại dấu ấn cho người xem.
Bản thân tôi đến với phim truyền hình
cũng rất tình cờ. Khoảng năm 1976, tôi
làm việc ở Ban Khoa giáo. Lúc đó,
Trường Sân khấu Điện ảnh mở khoá
đầu tiên và tôi xin đi thi. Ngẫu nhiên… tôi
đỗ rồi cứ thế đi làm phim. Buổi duyệt
phim đầu tiên vô cùng quan trọng và
nghiêm túc, chỉ có Tổng biên tập của Đài
THVN - ông Nguyễn Văn Hán và ông
Trần Lâm - Chủ nhiệm Ủy ban Phát
thanh - truyền hình ngồi duyệt phim,
không cho ai vào cả. Tôi còn nhớ, mình
hồi hộp đứng ngoài phòng chiếu chờ kết
quả duyệt và thấy mắt hai ông đỏ hoe
bước ra chúc mừng tôi. Đấy là những
dấu ấn đầu tiên chẳng bao giờ tôi
quên được.
Có lẽ, tôi cũng là một trong những
người đầu tiên được sử dụng máy quay
bằng umatic màu để làm phim truyện
truyền hình. Chúng tôi rập khuân theo
kiểu phim truyện, làm rất công phu, thô
sơ từ ánh sáng, tiếng động dần dần rút
ra những bài học về cách xử lí kĩ thuật tốt
hơn cho phim. Thời đó, phòng lồng tiếng
có cả hơn chục người, hết diễn viên này
thoại vào micro rồi người khác thoại...
Chỉ một người nói sai là tất cả phải làm
lại cả đoạn đó từ đầu nên lồng tiếng
cũng mất hẳn 1 tuần. Tuy thế, không khí
đón chào những bộ phim truyền hình
đầu tiên khiến những người làm nghề
chúng tôi vô cùng xúc động, hạnh phúc.
Chủ nhật hàng tuần, chúng tôi phải đi
quay để tuần sau phát sóng. Khi nhạc
hiệu chương trình
Văn nghệ Chủ nhật
vang lên, cả làng bỏ cả đi làm đồng, gặt
lúa… để xem. Mục đích của chúng tôi thời
đó muốn hướng phim truyền hình rất gần
gũi với khán giả, ai xem phim đều có thể
chia sẻ, thấy mình trong đó như:
Mẹ
chồng tôi, Những người sống bên tôi…
Chuyện của hôm nay
Tôi cho rằng, chưa bao giờ phim
truyền hình Việt Nam lại có nhiều thuận
lợi như bây giờ. Chưa bao giờ VFC có
một sân chơi rộng như thời điểm này.
Chưa bao giờ có nhiều nhà sản xuất như
hôm nay. Tối nào cũng có phim, kênh
nào cũng chiếu phim Việt. Tuy nhiên, nếu
chúng ta không thực sự chú trọng thì
khán giả sẽ quay lưng lại, bởi vì cách làm
phim bây giờ nhanh quá... Tuy nhiên,
cũng phải nhìn cục diện chung, phim
truyền hình Việt đã chiếm thời lượng
đáng kể trên sóng VTV và cũng rất thu
hút người xem.
Tôi rất cổ vũ cho việc làm phim 1 tập,
ở dòng phim này đạo diễn mới có thể
bộc lộ hết được khả năng sáng tạo, tư
duy nghệ thuật và bản ngã nghệ sĩ của
mình. Có thể vẫn rất khó khăn ở một số
vấn đề nhưng nếu chúng ta biết tổ chức
tốt dòng phim này thì sẽ giúp các đạo
diễn trẻ tôi luyện, phát huy, phát triển
khả năng. Tương lai của phim truyền
hình phụ thuộc vào đạo diễn chứ không
chỉ những bộ kịch bản phim truyền hình
dài tập. Khi cả 2 dòng phim 1 tập và dài
tập song song phát triển thì mới tạo nền
tảng vững chắc.
Tôi thấy chất lượng phim 1 tập hiện
nay không đồng đều, một số phim làm
khá công phu nhưng một số thì chưa tốt.
chuyện làm phim
ngày ấy - bây giờ
101
NSND
KhảiHưng
Là một trong những người đặt viên
gạch đầu tiên cho phim truyền hình
Việt Nam trên sóng VTV, đạo diễn,
NSND Khải Hưng
- Nguyên Giám
đốc Trung tâm sản xuất phim truyền
hình (VFC) luôn đủ đầy tư liệu sống
động khi nói về buổi ban đầu ấy. Cái
say mê, năng động là phần quà lớn
nhất sau 35 năm gắn bó với ngôi nhà
VTV, như ông tự nhận, đang giúp
tuổi 70 của ông trở nên khỏe hơn,
hạnh phúc hơn trên những chặng
đường làm phim.
45
năm
VTV