44 / 92
44
Mặt trái của
thiên đường du lịch
Nói đến Rio de Janeiro, người ta
không thể không nhắc tới 1.000 khu
favela, nơi sinh sống của dân nghèo
Rio, nằm cheo leo trên các vách núi như
những hộp diêm xếp chồng lên nhau.
Favela cũng là nơi tập trung của các
băng đảng tội phạm, ma tuý khét tiếng
nhất. Trong hầu hết các favela, mọi hoạt
động đều do các băng đảng có vũ trang
điều hành, chứ không phải chính quyền.
Cảnh sát và quân đội Brazil từng đưa cả
xe tăng vào trấn áp, nhưng cũng chưa
giành được quyền kiểm soát các khu
favela này. Ngay trong thời gian diễn ra
Olympic, đã có một số binh lính quân
đội bị băng đảng ma tuý bắn chết hoặc
bị thương chỉ vì xe của họ đi nhầm vào
cửa một favela. Ngày nào trong favela
cũng có tiếng súng nổ. Đêm chung kết
bóng đá nam của Olympic, ngay sau
khi tiền đạo Neymar thực hiện thành
công cú đá 11m cuối cùng giúp chủ nhà
Brazil đạt huy chương Vàng, cả thành
phố Rio tưng bừng trong tiếng pháo hoa
từ sân vận động, bãi biển, xen lẫn tiếng
súng ăn mừng bắn lên từ các favela.
Nói thế để có thể hình dung phần nào
về favela, nhưng cũng chỉ là cái nhìn
từ bên ngoài. Bên trong thì sao, cuộc
sống của khoảng 1,5 triệu người dân
Rio trong các favela, tức là ¼ dân số
của thành phố này diễn ra như thế nào?
Họ có quan tâm và được hưởng lợi gì từ
Olympic? Những câu hỏi đó đã khiến
các phóng viên VTV quyết định tìm
cách đi vào các favela để tìm câu trả lời.
Địa điểm đầu tiên được lựa chọn là
nơi sâu nhất của tổ hợp favela lớn nhất
ở Rio - Tổ hợp favela Alemao, nơi có
khoảng 300 nghìn dân nghèo sinh sống.
Khi được hỏi, thâm nhập vào nơi sâu
nhất của một favela lớn nhất, nơi là
hang ổ của các băng đảng tội phạm và
buôn bán ma tuý, có đáng sợ không?
Phóng viên Trường Sơn cho biết: “Sợ
chứ! Cảnh sát, quân đội còn sợ thì sao
mình không sợ. Tất cả mọi người bạn
của tôi sống ở Rio đều can ngăn. Họ nói
rằng, nếu muốn biết favela như thế nào
thì đến favela du lịch là được rồi. Dù họ
sinh ra lớn lên ở đây, nhưng có người
cũng chưa thực sự đi vào một favela
bao giờ”. Ngoài chuyện nguy hiểm, đi
như thế nào cũng là bài toán khó, và
đặc biệt khó với người nơi khác đến.
Hầu như toàn bộ các khu favela không
có tên trên các bản đồ. Mở google map,
tất cả các favela chỉ được thể hiện bằng
một màu xám. Các ngôi nhà trong
favela đều không có địa chỉ. Nên đừng
hi vọng gửi bưu phẩm tới một gia đình
ở favela qua đường bưu điện. Và tìm
đường đi trên bản đồ cũng vậy. Nhưng
sau khi thuê được người dẫn đường là
thổ dân trong favela với số “tiền công
lớn hơn nhiều lần tiền nhuận bút”, các
phóng viên VTV đã quyết định lên
đường. Các phóng viên cho biết, ngoài
thì quyết tâm, nhưng khi vào tới trong
favela rồi thì thấy “gai” người thật. Cảm
giác như luôn có người dõi theo từng
bước. Người dẫn đường nói, bất cứ ai
đi vào trong favela cũng bị giám sát.
Quay phim chụp ảnh người trong các
ngõ ngách favela là điều cấm kị. Giới
tội phạm trốn truy nã trong này sợ bị
Phóng viên VTV
thâm nhập favela
Tất cả mọi du khách đến Rio de
Janeiro của Brazil đều nhận
được những lời cảnh báo: “Cần
hết sức cẩn thận trước nạn
trộm cướp, bắt cóc tồng tiền;
Đề phòng mỗi khi đi ra đường,
đặc biệt là không mạo hiểm đi
vào các khu favela”. Tuy nhiên,
trong hơn hai tuần diễn ra Thế
vận hội Olympic 2016, nhóm
phóng viên Trường Sơn và Phi
Hùng đã mạo hiểm thâm nhập
vào một vài favela (khu nhà ổ
chuột), trong đó có tổ hợp
favela lớn nhất tại Rio de
Janeiro để tìm hiểu và thực
hiện loạt phóng sự về cuộc
sống bên trong các khu ổ
chuột nổi tiếng nguy hiểm này.
Tổ hợp favela Alemao nhìn từ trên cao
VTV
Nhật kí
phóng viên