85 / 92
85
Đền Kiếp Bạc từ lâu đã trở thành
di tích lịch sử nổi tiếng. Đến nay, đền
còn năm pho tượng đồng: Trần Hưng
Đạo và Thiên Thành công chúa; Quyên
Thanh công chúa; Đệ nhị nữ đại hoàng
Anh Nguyên quận chúa; Phạm Ngũ
Lão. Bốn cỗ ngai thờ bốn con trai: Trần
Quốc Hiếu, Trần Quốc Nghiễn, Trần
Quốc Tảng, Trần Quốc Uy. Trong đền,
khu vực di tích hiện còn một số đồ thờ,
hoành phi, câu đối, bia kí, sắc phong
của các triều đại. Trước tam quan có hai
hàng chữ lớn, hàng trên viết: Dữ thiên
vô cực (Sự nghiệp này tồn tại mãi mãi
với đất trời); hàng dưới viết: Trần Hưng
Đạo vương từ (Đền thờ Trần Hưng
Đạo vương). Người Việt đã thờ là một
vị anh hùng dân tộc chuyển hoá thành
tín ngưỡng thờ Thánh. Nếu như trong
chính sử, Trần Hưng Đạo là một vị
tướng tài, thì trong tâm thức dân gian,
ông được hình dung như một vị thánh -
Đức Thánh Trần. Tín ngưỡng thờ Đức
Thánh Trần đã ăn sâu vào tiềm thức của
mỗi người dân Việt Nam. Lễ hội Kiếp
Bạc hàng năm đã thành tục lệ thiêng
liêng - tháng Tám giỗ Cha nhân dân cả
nước lại nô nức trảy hội về di tích đền
Kiếp Bạc tưởng niệm người anh hùng
dân tộc Trần Hưng Đạo.
Tôi đã được tham dự lễ dâng hương
tưởng niệm Trần Hưng Đạo được cử
hành rất nghiêm trang và trọng thể với
các nghi thức và lễ thức vừa linh thiêng
kính cẩn, vừa huyền bí. Ở đây có sự kết
hợp hài hòa và chặt chẽ của tính truyền
thống dân tộc với lòng ngưỡng mộ, thần
thoại hóa nhân vật cùng sự kiện lịch sử
hào hùng của dân tộc. Du khách thập
phương nườm nượp về đây, lòng người
háo hức trước không khí trống dong, cờ
mở. Đại diện chính quyền đọc diễn văn
ca ngợi công lao to lớn của vị anh hùng
dân tộc Trần Quốc Tuấn, ca ngợi những
thắng lợi trong cuộc chiến chống giặc
Nguyên Mông, nhắc nhớ lại không khí
hào hùng, oanh liệt của dân tộc ta trong
hơn bảy trăm năm về trước. Các cụ
nam phụ cao tuổi của địa phương mặc
trang phục của ngày lễ hội, tay cầm cờ
biển, xếp hàng dài từ nơi dâng hương
tới cổng đền đểnghênh đón du khách
vào tưởng niệm. Sau lễ dâng hương
cử hành lễ rước, đây là một nghi lễ vô
cùng quan trọng và thu hút sự quan tâm
của đông đảo du khách. Việc chuẩn bị
thuyền rước cũng khá quan trọng. Tất
cả các thuyền tham gia lễ rước đều phải
trang trí những dải vải đỏ ở mạn thuyền,
trên thuyền có chăng đèn kết hoa rực rỡ.
Riêng thuyền rước Long kiệu được trang
trí dải vải màu vàng ở mạn thuyền, cờ
hoa cũng màu vàng. Lễ rước với nhiều
loại phẩm vật của các vùng miền được
dâng lên. Khi lễ rước chính thức bắt đầu,
bài vị Đức Thánh Trần được rước trên
Kiệu được sơn son thiếp vàng, đi qua
Tam Quan và hướng về phía bờ sông.
Từ đây kiệu sẽ được rước lên thuyền
rồng. Cuộc rước kéo dài tới 2 giờ đồng
hồ, sau đó rước Ngài trở lại về đền để cử
hành lễ tạ - đồng thời cũng kết thúc một
ngày hội lớn.
Phần hội diễn ra khá phong phú và
đa dạng, các trò chơi và các màn biểu
diễn văn nghệ được đan xen với phần
lễ. Các cuộc thi như: thi làm cỗ tiễn
thánh, đấu vật, đua thuyền, hát dân ca,
quan họ… diễn ra trong không khí vô
cùng náo nhiệt của ngày hội. Những
màn biểu diễn võ thuật dân gian, tái hiện
cảnh binh sĩ tập luyện dưới sự chỉ huy
của Đại Vương được dựng trên sân khấu
trên bến Vạn Kiếp. Một trong những trò
diễn hấp dẫn nhất của lễ hội đên Kiếp
Bạc chính là hội đua thuyền trên sông
Lục Đầu. Hàng trăm chiếc thuyền như
mũi tên lướt phăng phăng trên mặt nước
cùng tiếng trống thúc giục, tiếng hò reo
dậy sóng cả một khúc sông. Cuộc đua
thuyền làm sống lại không khí hào hùng,
oanh liệt trên sông Bạch Đằng khi Hưng
Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn ra trận
năm xưa.
Lễ hội đền Kiếp Bạc - một lần trải
nghiệm đầy ấn tượng để rồi lại có hẹn
với vùng đất lịch sử thiêng liêng này vào
những mùa thu sau.
Bài và ảnh:
Mai Chi