25 / 92
25
tỉnh Tuyên Quang, hiện nay, tại các xã
có đồng đồng bào dân tộc Sán Dìu, số
người biết hát Soọng cô còn rất ít và
chủ yếu là người cao tuổi. Mặt khác, số
lượng sách cổ ghi lại các bài hát Soọng
cô không còn nhiều, phần lớn những bài
hát sưu tầm được đều do các nghệ nhân
truyền miệng lại.
Nỗ lực bảo tồn “hồn” dân tộc.
Cũng giống như nhiều làn điệu dân
ca thuộc về xưa cũ khác, hát Soọng cô
của người Sán Dìu cũng đang đứng
trước nguy cơ mai một và bị lấn át bởi
những hình thức giải trí hiện đại. Ttrong
nguy cơ rất khó bảo tồn và phát triển,
người ta mới nhìn
thấy rõ được sự
quyết tâm và nỗ lực
của người Sán Dìu.
Để bảo tồn, và phát
triển làn điệu dân
ca của đồng bào
mình, người Sán
Dìu ở Ninh Lai đã
thành lập câu lạc
bộ hát Soọng cô,
hoạt động thường
xuyên. Hiện câu lạc
bộ có hơn 100 thành viên, chủ yếu từ 50
đến 60 tuổi.
Dân tộc Sán Dìu, Tuyên Quang may
mắn khi có được những con người tâm
huyết suốt một đời đam mê tìm hiểu,
ấp ủ dự định đưa làn
điệu Soọng cô đi đến
nhiều nẻo miền Tổ
quốc. Ông Lục Văn
Bảy, Chủ nhiệm Câu
lạc bộ hát Soọng
cô xã Ninh Lai,
Sơn Dương, Tuyên
Quang chia sẻ với chúng tôi: “Là con
em dân tộc Sán Dìu, với chủ trương bảo
tồn và phát triển Soọng cô, để Soọng
cô không bị mờ đi trong thời buổi hiện
đại, tôi đã tập hợp một số anh chị em
cao tuổi - những liền anh liền chị, sau đó
hình thành câu lạc bộ. Trước hết là ôn
lại bài ca tiếng hát,
sau là đi giao lưu với
các tỉnh bạn, thông
qua đó chúng tôi mới
rút ra nhưng lời ca
tiếng hát cần phải
truyền thụ lại cho các
con cháu sau này”.
Cũng từ khi có
câu lạc bộ hát Soọng
cô, đời sống sinh
hoạt văn hóa tinh
thần người dân nơi
đây thay đổi rất nhiều. Mặc dù ngày
ngày đi làm đồng vất vả, nhưng vào dịp
cuối tuần, mọi người lại tập trung say
sưa tập hát. Mỗi khi lời hát được cất lên,
dường như mọi mệt mỏi, nhọc nhằn của
cuộc sống thường ngày cũng tan biến.
Sự vững mạnh của làn điệu Soọng
cô hiện tại, một phần nhờ sự nỗ lực của
người dân tộc Sán Dìu còn một phần
là nhờ sự quan tâm của các cơ quan
chính quyền tại tỉnh Tuyên Quang. Ông
Nguyễn Vũ Phan, Phó GĐ Sở Văn hoá,
Thể thao, Du lịch tỉnh Tuyên Quang cho
biết: “Chúng tôi tổ chức rất nhiều câu
lạc bộ hát Soọng cô, đồng thời hỗ trợ
về hướng dẫn nghiệp vụ, hỗ trợ trang
thiết bị để câu lạc bộ hát Soọng cô có
thể sinh hoạt, tham gia biểu diễn nhiều
hơn, tạo ra sân chơi cho bà con dân tộc
Sán Dìu. Tổ chức những lớp dạy để các
nghệ nhân lớn tuổi truyền lại bản sắc
cũng như nhiệt huyết về Soọng cô cho
thế hệ trẻ”.
Đến các đêm nhạc tỉnh Tuyên
Quang, chúng ta dễ dàng thấy sự lồng
ghép các tiết mục hát Soọng cô vào
chương trình biểu diễn văn hóa, nghệ
thuật phục vụ đời sống tinh thần của
nhân dân các dân tộc vùng cao, vùng
sâu, vùng xa trong tỉnh, góp phần bảo
tồn giá trị văn hóa độc đáo. Được biết,
tỉnh Tuyên Quang còn thường xuyên tổ
chức giao lưu hát Soọng cô tại các thôn,
xã, liên xã nhằm khơi dậy, nuôi dưỡng
để làn điệu Soọng cô sống mãi trong
đời sống văn hóa tinh thần của người
dân Tuyên Quang nói chung và người
dân tộc Sán Dìu nói riêng. Rồi mai đây,
những làn điệu Soọng Cô giao duyên
nhớ anh lắm anh ơi/ nhớ đêm không ngủ
được nhớ ngày quên ăn
không chỉ quen
thuộc với Sán Dìu, với Tuyên Quang mà
còn với cả mọi người con dân tộc Việt.
Hà Hương Lâm
Câu lạc bộ hát Soọng cô.
Mặc dù còn rất nhiều khó khăn, nhưng
nhìn vào sự quan tâm của chính
quyền, sự tâm huyết của người Sán
Dìu, người yêu văn hoá cổ Việt có
quyền tin vào một tương lai tốt đẹp.
Bởi hiện nay cũng có rất nhiều em nhỏ
hát rất tốt, đó là những kết quả của sự
trao truyền, nếu chúng ta kiên trì đưa
những nhận thức giá trị văn hóa của
dân tộc tốt đến với các thế hệ trẻ thì
các em vẫn tiếp nhận tốt.