61 / 92
Truyền hình
-
61
Phe dân chủ tiến bộ và phe tư bản, thành
hai đối cực trên bản đồ thế giới. Điều này
đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc công
nhận nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng
hòa non trẻ của chúng ta.
Tại Việt Nam, trên bàn cờ thế, ta bị
bao vây giữa hai lực lượng. Biên giới phía
Bắc là lực lượng Quốc dân đảng câu kết
với thực dân Pháp. Chiến khu Việt Bắc bị
Pháp bao vây và kiểm soát đường số 4,
con đường huyết mạch nối Cao - Bắc -
Lạng. Sau này, trong hồi kí của mình, Đại
tướng Võ Nguyên Giáp đề cập đến giai
đoạn này trong tác phẩm
Chiến đấu trong
vòng vây
.
Để làm nổi bật một giai đoạn lịch sử,
việc lựa chọn nhân vật trong phim chắc
hẳn cũng không đơn giản. Có thể thấy,
nhân vật linh hồn trong phim là Chủ tịch Hồ
Chí Minh, tiếp đó là...?
Tiếp đó là Bảo Đại - người được
hưởng nhiều ân huệ của Bác Hồ nhưng
sau đó đã bỏ trốn sang Trùng Khánh
(Trung Quốc), gây nhiều phiền toái cho
Chính phủ Việt Nam. Một loạt các nhân
vật tướng lĩnh được đề cập trong phim với
liều lượng khác nhau. Trọng tâm là Đại
tướng Võ Nguyên Giáp và các đồng chí:
Hoàng Văn Thái, Trần Đăng Ninh, Lê
Quảng Ba… Phía Pháp có: Tướng De
Gaul, Cao ủy D’argenlie, Bollaert, quan
Ba Le Pagie và Sarton.
Trong phim có một số nhân vật lịch sử
tham gia chiến dịch Thập vạn đại sơn qua
hồi kí Đại Tướng Võ Nguyên Giáp, hồi kí
của Thiếu tướng Lê Quảng Ba và một số
nhân chứng còn sống ở Cao Bằng,
Lạng Sơn nay đã trên dưới 90 tuổi. Có
một nhân vật quan trọng là nhân chứng
cho chiến dịch Biên giới còn sống và minh
mẫn, đó là Trung tá Đặng Văn Việt, được
địch suy tôn là “Hùm xám đường số 4”,
với nhiều chiến công huyền thoại, nay đã
96 tuổi.
Bối cảnh trong phim trải dài từ Cao
Bằng đến Lạng Sơn, Quảng Ninh với
pháo đài Cao Bằng, cứ điểm Đông Khê,
Thất Khê, Na Sầm, Đình Lập... đường
số 4, Thủy Khẩu (Long Châu, Quảng
Châu, Trung Quốc).
Ngoài bức tranh toàn cảnh về một
giai đoạn lịch sử đặc biệt của dân tộc, bộ
phim
Phá vây
còn mang đến cho khán giả
những thông điệp gì, thưa anh?
Bên cạnh hình ảnh tư liệu về cuộc
kháng chiến chống Pháp, phim còn có
các tác phẩm hội họa của danh họa
Nguyễn Sáng, Tô Ngọc Vân, Sỹ Ngọc,
điêu khắc của Minh Đỉnh, âm nhạc của
nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn để tạo thêm
kênh văn hóa - nghệ thuật minh họa cho
cuộc kháng chiến toàn dân của ta. Câu
chuyện Bác Hồ đi chiến dịch Biên giới với
bức ảnh nổi tiếng, Bác Hồ quan sát chiến
dịch Đông Khê của Vũ Năng An là một
điểm nhấn trong phim.
Điểm nhấn nữa, là câu chuyện nhân
văn của Chủ tịch Hồ Chí Minh với tù binh
Pháp qua câu chuyện cảm động Bác Hồ
cởi áo khoác choàng vào vai người lính lê
dương khi thấy anh ta run lập cập dưới
trời đông Việt Bắc 10/1950. Cử chỉ nhân
văn của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cảm
hóa sâu rộng những tù binh Pháp, tác
động họ phản chiến.
Mở đầu phim là cảnh Bác Hồ đánh
máy, dừng lại bóp trán suy nghĩ, cuối
phim nhắc lại hình ảnh này nhằm diễn tả
Chủ tịch Hồ Chí Minh không ngừng suy
tính lộ trình cho cuộc kháng chiến.
Phim
kết thúc với lời bình: “Sau một loạt nỗ lực
phá vây trên mặt trận chính trị, quân sự,
ngoại giao, Người lại tiếp tục lãnh đạo
nhân dân Việt Nam xốc tới trong một thế
trận mới. Từ thẳm sâu núi rừng Việt Bắc,
Người đem ánh sáng cho toàn dân tộc
Việt Nam vững tin trong cuộc chiến đấu
lâu dài giành độc lập, tự do”.
Làm phim là được dấn thân trải
nghiệm, đọc, tìm hiểu, làm dày thêm kiến
thức của mình. Ba tháng làm phim tài liệu
Phá vây
là những tháng ngày hạnh phúc
trong đời làm phim của tôi ở Trung tâm
phim Tài liệu và Phóng sự - Đài Truyền
hình Việt Nam.
Mai Chi
(Ghi)
Đoàn làm phim tại an toàn khu Định Hóa - Thái Nguyên
Đoàn làm phim tại khu di tích ATK Thái Nguyên
ĐD Nghiêm Nhan phỏng vấn
trung tá Đặng Văn Việt