58 / 92
PHÍA SAU MÀN HÌNH
58
Rừng giàu - Dân giàu
CÁCH GIỮ RỪNG CỦA
NGƯỜI XÊ ĐĂNG
S
inh ra đã gắn liền với rừng, nên
với người Xê Đăng, rừng không
chỉ là tài nguyên, môi trường mà
còn là tâm linh, là cội nguồn của
mọi giá trị văn hoá tinh thần. Dấu ấn
của rừng luôn hiển hiện và ăn sâu bám
rễ vào đời sống, phong tục, nuôi
dưỡng tính cách và duy trì bản sắc văn
hoá của những cộng đồng cư dân
vùng cao. Không những thế, rừng còn
giúp cho đời sống của người Xê Đăng
ngày càng khá hơn nhờ có cây sâm
Ngọc Linh. Chính thức được phát hiện
từ đầu những năm 1970, sâm Ngọc
Linh được biết đến là loại sâm tốt nhất
thế giới nhờ những dược tính hiếm có
với sức khoẻ con người, đặc biệt là
những bệnh nan y. Loại cây này chỉ
mọc được ở rừng già, chính vì vậy
“không có rừng già thì không thể có
sâm Ngọc Linh”. Hàng năm, người Xê
Đăng được chia sẻ cả vạn cây giống
để trồng sâm dưới tán rừng già. Cứ
như vậy, hàng trăm, và sắp tới là hàng
ngàn hộ gia đình sẽ có giống để trồng
sâm dưới tán rừng. Bà con vừa được
trả lương tháng ở mức cao hơn so với
mặt bằng vùng cao, lại vừa được cấp
đầy đủ nhu yếu phẩm để đảm bảo đời
sống gia đình. Sau vài năm, cây bắt đầu
cho hạt, bà con sẽ có điều kiện để tiếp
tục trồng nhân rộng. Tính theo thời giá
hiện tại, mỗi củ tầm 1 lạng sẽ được
11 - 12 triệu, cây sâm con cũng được
hơn 300 ngàn, còn mỗi hạt cũng được
tầm 100 ngàn. Nhiều hộ dân đang sở
hữu những vườn sâm có giá trị vài trăm
triệu đồng, thậm chí là tiền tỉ…và con số
này tiếp tục tăng lên hàng năm. Việc
trồng sâm theo mô hình khép kín như
thế này giúp bà con ngăn chặn được
tình trạng mua bán sâm tràn lan, sự
xâm nhập của sâm củ cũng như giống
sâm già và quan trọng nhất là thuận lợi
trong công tác quản lí, bảo vệ rừng.
Đạo diễn Trọng Hoàng từng làm
một loạt phóng sự điều tra về nạn làm
giả sâm Ngọc Linh nên theo dõi khá kĩ
đề tài này. Rất nhiều loại tam thất giả
dạng sâm Ngọc Linh được bán tràn lan
trên thị trường. Sau đó, các cơ quan
KHẮP ĐẠI NGÀN TÂY NGUYÊN,
RỪNG ĐÃ VÀ ĐANG MẤT ĐI VỚI
TỐC ĐỘ ĐÁNG LO NGẠI. MỖI NĂM
CÓ CHỪNG 33 NGÀN HECTA RỪNG
BỊ XOÁ SỔ ĐỂ NHƯỜNG CHỖ CHO
SINH KẾ CỦA CON NGƯỜI. TUY
NHIÊN, Ở NÚI NGỌC LINH THUỘC
ĐỊA PHẬN TỈNH KON TUM, RỪNG
ĐẠI NGÀN GẦN NHƯ VẪN CÒN
NGUYÊN VẸN. TRONG BỘ PHIM TÀI
LIỆU
RỪNG GIÀU - DÂN GIÀU
(PHÁT
SÓNG TRÊN KÊNH VTV1 VÀ VTV8),
ĐẠO DIỄN TRỌNG HOÀNG ĐÃ
KHÁM PHÁ CÁCH GIỮ RỪNG CỦA
CỘNG ĐỒNG NGƯỜI XÊ ĐĂNG
TRÊN NÚI NGỌC LINH.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc
thăm vườn sâm Ngọc Linh
Quá trình phát triển
của sâm Ngọc Linh