104 / 120
Xuân Đinh Dậu 2017
104
S
áng 30 Tết bao giờ cũng bắt đầu bằng
tiếng gáy rất to của con gà trống cưỡng
nuôi làm giống, già đời, trải bao cái Tết
trong nhà, ung dung vì biết rằng mình sẽ
còn hưởng thêm vài mùa xuân nữa, không bị vào
nồi phen này. Người lớn đương nhiên dậy trước vì
phải gói bánh chưng. Gạo nếp đỗ xanh là thứ có
sẵn vì nhà tôi cho mượn ruộng ở quê, hàng năm
người ta vẫn mang vào biếu gạo, đỗ gọi là “lại
quả”. Không phải mua thứ gì là may thứ ấy, nên
Tết dù đói đến đâu vẫn tha hồ bánh chưng cho bọn
trẻ ăn thả cửa. Chúng tôi nằm
trong chăn ấm, chầu hẫu mắt
nhìn ra ngoài sân, thấy
bà, bố, mẹ, anh mỗi
người một việc. Bà
với mẹ thì rửa lá
đãi đỗ, chuẩn bị
sẵn chiếu,
khuôn, lạt để tí
nữa sẽ gói bánh.
Tí nữa là vì còn
phải chờ bố và
anh đi mổ thịt
lợn đụng về mới
có thịt. Trời rét
lắm, thấy bà và
mẹ cứ xuýt xoa,
may được cái nước
giếng ấm nên không
đến nỗi cóng tay. Bố và
anh thì mặc áo to sụ, quàng
khăn, đội mũ trùm đầu kín mít, lên xe phóng đi.
Chẳng biết là bố và anh đi bao lâu, vì thường là
chúng tôi lại lăn ra ngủ thiếp đi, đến khi dậy thì
bánh đang gói dở dang, thúng thịt lợn đã đặt ngay
ngắn gần giếng rồi. Cái thúng gần đầy, thế là
mừng hớn hở. Năm nay ăn Tết to đây. Năm nào
nhìn thấy vẫn cái thúng ấy nhưng vơi vơi, lỏng
chỏng vài thứ xếp rời rạc bên nhau, đứa nào cũng
buồn hẳn. Đói kém quanh năm, trông chờ ngày Tết
để được ăn cho đã, thế mà ít thịt thế kia thì hẳn
nhiên là chỉ độ ngày mùng 3, mùng 4 là có khi đã
phải quay về điệp khúc “rau rau toàn rau” hàng
ngày rồi.
Dù thế nào thì chúng tôi cũng sẽ được ăn sáng,
bữa sáng hẳn hoi, có lẽ là bữa sáng duy nhất trong
năm vì ngày thường chỉ ăn hai bữa trưa và tối. Bữa
sáng ngày 30 Tết chính là cháo lòng, nấu từ lòng
con lợn đụng. Cả một chiếc nồi được anh cả vác về
đặt trên bếp vẫn còn sôi sùng sục, thơm nức mũi.
Đứa nào cũng chẳng kịp đánh răng rửa mặt, sà
vào ăn lấy ăn để. Thơm ngon ngọt bùi đến đâu, cái
rét tái tê bị đánh bật ra đến đấy.
Ăn xong, cũng là lúc bánh chưng đã gói xong.
Bố lo việc chất củi đun bánh. Mẹ tất tả chạy đi chợ,
bà lo dọn dẹp nhà cửa để bày biện cỗ bàn còn
chúng tôi đứa nào vào việc nấy. Anh cả mang dao
thớt ra phân chia thúng thịt. Cứ thế anh băm chặt,
kí cốc luôn chân luôn tay. Mấy đứa nhép chúng tôi
vừa ngồi xem để biết việc sau này lớn mà làm vừa
phải chia nhau ngâm miến, mộc
nhĩ, nhặt hành, cuốn nem,
xiên chả, chân nọ đá
chân kia mà việc vẫn
cứ ngồn ngộn ra.
Ngày ấy lấy đâu
ra tủ lạnh, đồ
ăn thức uống
của mấy ngày
Tết đều phải
chế biến hết,
khi nào ăn thì
mang ra nấu
lại thôi.
Khi công
cuộc sơ chế đã
xong, bà cũng
dọn sạch nhà, mấy
bà cháu quay ra nấu
nướng. Bếp lúc nào cũng
đỏ rực, hết ninh măng thì lại
đặt nồi đông lên sôi liu riu rồi quạt chả, rán nem.
Giá cả nhảy múa chóng mặt được mẹ thông báo
mỗi lần đưa hàng về. Nào thì: “Sáng có hai trăm thì
cứ đắn đo chưa mua, giờ cau vọt lên năm trăm một
quả rồi”. Nào thì: “Ối dồi, may quá, mua được nải
chuối rõ to, chứ giờ mới mua thì bảy trăm một quả
mà toàn nải bé tẹo, tranh cướp nhau”. Ngay đến
cả củ su hào, bông thược dược, hộp hương vòng
cũng mỗi lúc mỗi giá, ngồi nhà
nghe mà cũng sốt cả ruột, thế
mới biết người đi chợ tính cũng
chẳng lại với thị trường, đấy là
nghe bố tôi bảo thế, chứ chúng
tôi biết gì mà tính. Chỉ biết cứ
thấy mẹ mua thêm về cái gì là
mừng cái đó.
Khi con gà cúng Tất niên và
Giao thừa đã thịt xong, bánh
chưng đã vớt, bà và mẹ bắt tay vào xào xáo, làm
công đoạn cuối cùng chuẩn bị cỗ cúng thì chúng tôi
chia nhau đi tắm. Nồi nước lá mùi già to đùng đặt
trên bếp nấu bánh chưng còn đỏ rừng rực than
giữa vườn lúc nào cũng sôi sùng sục, đủ cả lũ tắm
thỏa thuê. Cả ngày quần quật làm cỗ, chân tay bết
những mỡ và hành, nước lá mùi già ngấm đến đâu
ghét bở ra đến đấy, sảng khoái kì lạ. Tắm xong, cả
lũ thong thả đi ngắm hàng dài bánh chưng xếp
ngay ngắn trước hiên nhà, ngắm bình hoa thược
dược, lay ơn, đồng tiền khoe sắc và cành đào bắt
đầu bung nụ hai bên bàn thờ, ngắm mâm cỗ tất
niên đầy những món chả nướng, giò, nem, thịt gà,
miến xào, bánh chưng… đang bốc khói. Cuối cùng
cũng đến lúc được ăn cỗ. Những cái mồm háu ăn
nhai nuốt như máy nghiền, đũa gắp thức ăn va vào
bát lanh canh, đĩa nào đĩa nấy gần như sạch bong,
ánh mắt của mẹ tôi, bố tôi, bà tôi dường như cũng
lấp lánh theo ánh sáng cuối ngày bừng lên náo
nức. Tết đã đến thật rồi.
Mọi công đoạn làm cỗ đã xong, gà cúng Giao
thừa đã luộc, xôi cũng đơm rồi, cổng ngõ đã quét
sạch tinh tươm, những đốm lửa đốt đống rấm ngoài
kia vẫn còn nghi ngút khói, thi thoảng theo gió bùng
lên sáng lập lòa, không gian đặc quánh mùi hương
trầm, chỉ còn chờ sang canh. Lũ chúng tôi lúc này
háo hức nhất vì thể nào mẹ cũng mang quần áo
mới ra phân phát. Những chiếc quần áo này mẹ
mua từ những hôm trước hoặc chỉ mới mua sáng
nay thôi, khi chúng tôi còn đang túi bụi làm cỗ. Anh
tôi được chiếc áo sơ mi trắng, mặc vào ra dáng
thanh niên, tha hồ tự hào trước ánh mắt ngưỡng mộ
của các cô bạn gái, tôi đoán thế. Chị hai tôi được
chiếc áo màu tím, trông dịu dàng khác hẳn ngày
thường. Chị ba thì được chiếc áo màu vàng, thêu
bông hoa mai, chị cứ xoay xoay quanh gương ngỡ
mình được mặc váy công chúa. Còn tôi, chiếc áo
màu hồng thêu hoa đào, đúng màu tôi thích. Khỏi
phải nói tôi vui thế nào, cứ nhảy chân sáo tung tăng
quanh nhà.
Làm cỗ ngày
30
Tết
Ngày 30 Tết, ấy là ngày cuối cùng của
năm. Nghỉ học được mấy ngày, đã chơi
chán, nghịch chán ở chợ Tết. Đây là lúc
lũ trẻ chúng tôi trở về nhà để tập
trung làm cỗ ngày 30 Tết.
Nguồn ảnh:
netnews.vnThị hương