49 / 92
49
nghiệm của các khách mời. Đặc biệt,
việc kết nối giữa các cảnh quay và đồ
họa để miêu tả một cách trực quan hơn
tới khán giả.
Có thể thấy câu chuyện tứ linh
không thể tách rời dòng chảy văn hóa
ngoại lai hội nhập với văn hóa bản địa.
Anh có thể nói rõ hơn về cách người
Việt đã Việt hóa, “thổi hồn” cho các
biểu tượng linh thiêng?
Với đời sống văn hóa tâm linh
Á Đông, trong đó có Việt Nam, những
linh vật không chỉ hiện thân trong những
công trình kiến trúc tâm linh như đền
chùa, miếu mạo mà còn xuất hiện trong
nhiều góc cạnh của đời sống văn hóa
tinh thần. Có thể nói, múa lân xương
rồng chính là biểu hiện sinh động của
tiếp biến văn hóa có sự chọn lọc đó và
cho đến nay, nó hiện hữu ở mọi lúc,
mọi nơi. Dân gian Việt Nam có câu
Kì lân xuất hiện, quốc gia thái bình
và múa rồng, múa lân trong tiết xuân
có ý nghĩa mang đến sự yên vui, hạnh
phúc, thịnh vượng đến với mọi nhà, mọi
người. Người Việt quan niệm rằng long
là rồng, rồng thì bay lên nghĩa là tung,
tượng trưng cho kinh tuyến (thời gian)
còn lân chạy ngang biểu tượng của trục
hoành chính là tượng trưng cho vĩ tuyến
(không gian).
Trong lịch sử Việt Nam, không thể
không nhắc đến thần Kim Quy thời An
Dương Vương và truyền thuyết rùa thần
đòi trả kiếm của huyền tích tạo nên tên
gọi hồ Hoàn Kiếm, lập ra một trong
những vương triều vĩ đại nhất Việt Nam
cách đây ngàn năm. Phụng hay còn gọi
là phượng
là loài linh vật tượng trưng
cho bầu trời và theo thuyết phong thủy
là tượng trưng cho hoạt động của vũ trụ.
Vì thế, phụng xuất hiện là hình tượng
của thánh nhân, của hạnh phúc đang về
với muôn người, muôn nhà. Trong dòng
chảy tiếp biến văn hóa Việt, linh vật
phụng còn được nâng lên một tầm cao
mới trong quá trình dựng nước và giữ
nước khi hóa thân vào kho tàng lịch sử
võ học Việt Nam.
Vậy,
Vẻ đẹp Việt
không chỉ là câu
chuyện tứ linh trong dòng chảy văn hóa
mà còn thể hiện khát vọng độc lập, tự
cường, xây dựng bản sắc văn hóa riêng?
Đúng vậy. Hình ảnh con rồng đã dần
dần ǎn sâu vào tâm thức của người Việt
với truyền thuyết về con rồng từ rất sớm
bởi nó gắn liền với mây, mưa, với việc
trồng lúa nước, với sự tích
Con Rồng,
cháu Tiên
... Hà Nội là thủ đô cả nước,
với tên gọi đầu tiên: Thăng Long (rồng
bay). Vùng Đông Bắc nước ta có Hạ
Long (rồng hạ), một trong những thắng
cảnh đẹp nhất nước. Đồng bằng Nam
Bộ phì nhiêu được làm nên bởi dòng
sông mang tên Cửu Long (chín rồng).
Không những là biểu tượng cho xuất xứ
nòi giống dân tộc Việt Nam, rồng còn là
thần linh, chủ của nguồn nước, mang lại
sức sống mãnh liệt, làm cho mùa màng
tốt tươi. Rồng là biểu tượng của sức
mạnh, chính vì vậy mà các vua chúa đã
lấy hình tượng rồng đại diện cho uy lực
triều đình. Nếu rồng có yếu tố dương
tượng trưng cho đàn ông thì phụng có
yếu tố âm tượng trưng cho đàn bà. Và
trong thế nước đang cần thì người phụ
nữ cũng có thể ra trận bảo vệ non sông
gấm vóc. Nữ tướng Bùi Thị Xuân là một
trong năm Tây Sơn ngũ phụng thư (Năm
tướng hàng đầu của Quang Trung) có
ảnh hưởng lớn nhất đến triều đại Tây
Sơn. Thế kiếm tuyệt kĩ Song phụng
kiếm của Bùi Thị Xuân đã ra đời từ tâm
thức Việt như thế.
Xin cảm ơn anh!
Trần Yến
MC Mạnh Tùng trao đổi với
Nghệ sĩ múa siêu thực Hoan Doan về
hình tượng linh vật Phượng
Hình tượng linh vật trên mái nhà, cửa ra vào tại Việt phủ Thành Chương
Hình tượng Nghê trong kiến trúc Việt