44 / 92
44
-
Truyền hình
Gánh nặng
bệnh tật và tử vong
do thuốc lá
TRÊN THẾ GIỚI
Báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới cho
thấy, tỉ lệ hút thuốc ở những nước có thu
nhập cao có xu hướng giảm, tỉ lệ hút
thuốc tăng lên đáng kể ở những nước có
thu nhập thấp và trung bình, đặc biệt ở
người trẻ và phụ nữ.
Theo ước tính trong nghiên cứu gánh
nặng bệnh tật toàn cầu, thuốc lá là
nguyên nhân của 8,8% trường hợp chết
(4,9 triệu trường hợp) và gây ra 4,1%
(59,1 triệu năm sống mất đi do bệnh tật)
của tổng số năm sống mất đi do mắc tất
cả các loại bệnh (DALYs).
Năm 2000 có thêm ít nhất một triệu
trường hợp chết do thuốc lá so với
năm 1990. Sự gia tăng này đặc
biệt nhanh ở nước đang phát triển.
Tính trên toàn thế giới, thuốc lá
là nguyên nhân gây ra 12% các
trường hợp bệnh tim mạch, 66%
trường hợp ung thư khí phế quản
và phổi, 38% trường hợp bệnh hô
hấp mãn tính. Khoảng 16% gánh
nặng bệnh tật của khu vực châu
Á Thái Bình Dương, 20% gánh
nặng bệnh tật của khu vực Tây
Nam châu Á và 14% gánh nặng
bệnh tật của khu vực châu Âu là
do thuốc lá gây ra. Bản đồ tỉ lệ số năm
sống mất đi do mắc những bệnh do
thuốc lá gây ra cho thấy, Việt Nam
thuộc nhóm nước có tới trên 16% số
năm sống mất đi là do bệnh tật có
nguyên nhân từ thuốc lá.
Theo ước tính của các nhà nghiên cứu
có uy tín trên thế giới, số trường hợp chết
do thuốc lá sẽ tăng lên từ mức 3 triệu
trường hợp chết vào năm 1990 lên 8,4
triệu trường hợp chết vào năm 2020.
Ở những nước phát triển, nơi có tỉ lệ
hút thuốc cao trong nhiều thập niên qua,
hút thuốc lá là nguyên nhân của trên
90% trường hợp ung thư phổi ở nam và
70% ung thư phổi ở nữ. Thêm nữa, ở
những nước này, thuốc lá là nguyên
nhân của 56 - 80% bệnh hô hấp mãn
tính, và 22% của bệnh tim mạch.
Theo kết quả nghiên cứu của Peto R
và cộng sự đăng trên tạp chí Lancet năm
1992 cho thấy, ở các nước phát triển,
các trường hợp chết do thuốc lá chiếm
23,8% tổng số trường hợp chết ở nam và
chiếm 5,8% tổng số trường hợp chết ở
nữ. Tỉ lệ chết do thuốc lá cao nhất ở
nhóm nam giới trong độ tuổi 35 đến
69 tuổi.
Trong số những bệnh nhân chết vì
ung thư phổi, 92,1% nam và 62,5% nữ
đã bị ung thư phổi do sử dụng thuốc lá.
Ở Mỹ có tới 92% các trường hợp chết
do ung thư phổi ở nam và 61% ở nữ là
do hút thuốc lá. Hút thuốc lá gây ra 78%
(nam) và 75% (nữ) trường hợp chết do
ung thư thực quản.
Ở Trung Quốc, năm 1998 thuốc lá là
nguyên nhân của 12% số trường hợp
chết nói chung, là nguyên nhân của 22%
số trường hợp chết của các vấn đề hô
hấp, 16% số trường hợp chết do ung thư
phổi và 9% trường hợp chết do
tim mạch.
TẠI VIỆT NAM
Theo nghiên cứu năm 1997 của Bộ Y
tế, tỉ lệ hút thuốc lá trong nam giới là 50%
và trong nữ giới là 3,4%. Kết quả Điều tra
y tế Quốc gia năm 2001 - 2002 cho
thấy, tỉ lệ này là 56,1% ở nam và 1,8% ở
nữ. Tỉ lệ hút thuốc lá ở người trưởng
thành (trên 15 tuổi ) trong điều tra toàn
quốc về hút thuốc lá ở người lớn
năm 2010 là 47,4% nam và nữ là
1,4%.
Theo báo cáo nghiên cứu của
viện K Trung ương, hàng năm Việt
Nam có thêm khoảng 101.000
trường hợp ung thư mới mắc. Trong
số đó, ung thư phổi chiếm tỉ lệ cao
nhất ở nam (chiếm 39,8% trường
hợp ung thư mới mắc ở Hà Nội và
chiếm 29,5% ở Thành phố Hồ Chí
Minh). Ung thư phổi ở nữ giới có tỉ
trọng thấp hơn, chiếm 10% số ung
thư ở Hà Nội và 12% số ung thư ở
thành phố Hồ Chí Minh.
Tại Việt Nam, trong số 4 nguyên
nhân gây tử vong cao, thuốc lá đứng
hàng thứ hai sau HIV và tiếp theo là rượu
và tai nạn giao thông. Theo ước tính, mỗi
năm Việt Nam có khoảng 40.000 người
chết vì các bệnh có liên quan đến sử
dụng thuốc lá, gấp gần 4 lần số ca chết
vì tai nạn giao thông đường bộ. Theo ước
tính, khoảng 10% dân số hiện nay (tương
đương khoảng 8 triệu người) sẽ chết vì
các bệnh liên quan đến thuốc lá, trong
đó gầ
n 4 triệu người sẽ chết ở độ tuổi
trung niên.
PV
Tỉ lệ số năm sống mất đi do mắc những bệnh (DALYs)
vì thuốc lá gây ra