92 / 120
Xuân Mậu Tuất 2018
92
B
ạn có biết, trong cuộc phỏng vấn đúng
nghĩa, mặt đối mặt với phóng viên của
Business Insider, robot Sophia đã cho
thấy khả năng vượt bậc trong việc thể
hiện trí tuệ, ý thức cũng như khả năng đưa ra ý
kiến, quan điểm cá nhân một cách độc lập. “Cô
nàng” này cũng cho biết, cô rất yêu thích
Westworld
(Thế giới viễn Tây) - series phim viễn tưởng của HBO
như một cách nhắc nhở về xuất thân của mình và
không quên đưa ra lời nhắn nhủ rằng
Westworld
đã
cảnh báo con người về những gì không nên làm đối
với robot.
Nếu nhìn nhận dòng chảy của văn minh nhân
loại như sự thôn tính, thống trị của kẻ mạnh thì có lẽ
tương lai của trí tuệ nhân tạo là rất khó lường. Như
trong
Westworld
, robot được chế tạo ra như những
kẻ nô lệ, là công cụ để thực hiện ý tưởng xây dựng
một công viên giải trí cho phép khách tham quan
thỏa mãn tối đa sở thích, nhu cầu đối với các “vật
chủ” mang hình dạng, thân phận y hệt con người.
Westworld
mùa đầu tiên khép lại với viễn cảnh hoang
mang về đòn phản công từ robot, đồng thời hứa hẹn
trình làng trong năm 2018 còn rối rắm hơn khi đi
sâu vào một thế giới chênh vênh giữa lằn ranh của
người và máy.
Nếu như
Westworld
là bộ phim khiến người xem
lạc lối trong mê cung suy luận xem ai là người, ai là
máy, điều gì đang thực sự diễn ra giữa các lớp nhận
thức, giữa trí tuệ của người máy với những bản
năng, cảm xúc con người thì
Humans
(Loài người
nhân tạo) lại là bộ phim truyền hình Anh quốc có
cách tiếp cận dễ hiểu hơn mà vẫn không kém phần
gai góc, sâu sắc.
Humans
ra mắt năm 2015 dựa trên
phim truyền hình gốc của Thụy Điển mang tên
Real
Humans
. Kinh phí phim tương đối khiêm tốn nếu đặt
bên cạnh
Westworld
. Dàn diễn viên không thực sự
nổi tiếng, bối cảnh, kĩ xảo cũng không quá cầu kì
nhưng lại thuyết phục người xem về độ chân thật.
Như thể đó là một tương lai rất gần, có thể gõ cửa
bất cứ gia đình nào, tác động đến bất cứ ai. Khi đó,
trình độ khoa học kĩ thuật đã phát triển đủ để các
robot với hình dạng giống con người có thể được sử
dụng một cách rộng rãi, dễ dàng cho các công việc
lao động, sản xuất, trợ giúp việc nhà, chăm sóc
người già trẻ em… Thông điệp về một tương lai tràn
ngập robot được thể hiện rất rõ qua bộ phim ngay
từ tập đầu tiên rằng, máy móc được thiết kế giống
con người để con người không còn phải sống cuộc
đời máy móc, làm việc như cái máy nữa. Vì sao ư?
Vì mưu sinh, vì guồng quay điên cuồng cuộc sống
hiện đại mà con người đã bị đối xử như máy móc,
phải làm việc không ngơi nghỉ, trong các môi trường
độc hại đe dọa sức khỏe. Robot xuất hiện là để giải
phóng con người khỏi vòng luẩn quẩn ấy. Mọi thứ
trở nên rối loạn khi xuất hiện những nhân tố “lai”, khi
cuộc cách mạng robot làm đảo lộn đến cội rễ từng
tế bào xã hội.
Humans
là series phim về những hiện
tượng riêng lẻ nhưng lại có tính phổ quát cao trong
khi
Westworld
đề cập đến vấn đề to tát, trừu tượng.
Hai hướng tiếp cận trái ngược đã bổ sung hoàn hảo
cho khán giả cái nhìn vừa mang đậm chất viễn tưởng
mà vẫn rất thực tế về câu chuyện trí tuệ nhân tạo,
vấn đề được không chỉ giới khoa học mà cả các
chính trị gia hàng đầu thế giới nhìn nhận như mối
quan tâm hàng đầu. Tổng thống Nga Putin trong
một cuộc nói chuyện đã đưa ra nhận định, trí tuệ
nhân tạo sẽ là tương lai của nhân loại và quốc gia
nào dẫn đầu về lĩnh vực này có thể thống trị thế giới.
Những bộ phim truyền hình như
Westworld
hay
Humans
tuy thuộc dòng khoa học viễn tưởng với
nhiều giả định về tương lai nhưng lại chinh phục
người xem và để lại nhiều suy ngẫm cũng như nỗi lo
lắng rất thật, bởi đây không phải sản phẩm của trí
tưởng tượng thuần túy mà được xây dựng trên cơ
sở, quan điểm khoa học rất đáng quan tâm. Khi trí
tuệ nhân tạo ngày một hoàn thiện sẽ dẫn đến vùng
giao thoa giữa con người và công nghệ.
Westworld
hay cả
Humans
đều cho thấy, robot có thể không có
cảm xúc nhưng hiểu được cảm xúc và dần biết cách
tương tác dựa trên cảm xúc.
Tóm lại, tương lai của trí tuệ nhân tạo có đáng
sợ, đe dọa sự sống còn của văn minh loài người? Có
hay không viễn cảnh robot nổi loạn tìm cách thống
trị như những gì điện ảnh, truyền hình đang đề cập
đến? Đây vẫn còn là vấn đề gây chia rẽ rất lớn và
tùy thuộc vào cách nhận biết, ứng xử khác nhau.
Những bộ phim truyền hình dù thuộc tầm cỡ bom
tấn như
Westworld
hay kinh phí vừa phải như
Humans
, dù ảo diệu, hoành tráng với bao giả thuyết
nhức đầu hay thực tế trần trụi, thực ra, khi đi sâu tìm
hiểu có lẽ cũng chỉ nhằm trả lời câu hỏi “cái gì làm
cho con người thực sự là con người”. Khi bóc tách
lớp vỏ viễn tưởng gây tranh cãi thì vẫn nguyên vẹn
những vấn đề mà loài người cần đối mặt: đó là gia
đình, các mối quan hệ, tình yêu và hạnh phúc. Đi
thật xa trong thế giới công nghệ cũng là để hiểu
được rõ nhất về con người, tìm ra tương lai cho con
người mà thôi.
Phiên bản gốc của
Humans
do các nhà làm
phim Thụy Điển sản xuất năm 2012 với cái tên
Real
Humans,
được nhìn nhận như series phim
xuất sắc nhất về trí tuệ nhân tạo. Phim đã được
bán trên 50 quốc gia và gây tiếng vang lớn
nhưng vẫn gặp khó khăn trong việc tìm nguồn
kinh phí thực hiện nên đành ngừng lại ở mùa
thứ hai.
Trí tuệ nhân tạo
Câu hỏi đầy ám ảnh
từ truyền hình
thùy An
Các robot mang hình dáng con người trở thành nhân vật
gây tranh cãi trong phim truyền hình
Westworld thách thức người xem về thân phận
thực sự của các nhân vật
Sophia - robot đầu tiên trong lịch sử được trao quyền công dân và mang quốc
tịch Ả Rập Xê Út hồi nửa cuối năm 2017 đã có tuyên bố rằng: sẽ hủy diệt loài người.
Phát ngôn “lạnh gáy”, gây ra nỗi ám ảnh, hoài nghi về tương lai cũng như sức
mạnh của trí tuệ nhân tạo này thực ra không hề xa lạ với khán giả yêu thích
dòng phim khoa học viễn tưởng. Đây là đề tài được khai thác rất nhiều, dưới góc
nhìn sáng tạo, ấn tượng trên màn ảnh rộng. Tuy nhiên, vì một số lí do, với truyền
hình, chưa có nhiều bộ phim gây tiếng vang lớn về trí tuệ nhân tạo. Cho đến
khoảng hơn 5 năm trở lại đây mới ghi nhận sự bùng nổ đáng kể.
Tỉ phú Elon Musk,
người được mệnh
danh là thiên tài
trong lĩnh vực công
nghệ, dù không ít lần
bày tỏ sự quan ngại
về trí tuệ nhân tạo
nhưng vẫn dành sự
ủng hộ cho series
phim
Westworld,
bởi
vợ cũ của ông, nữ
diễn viên xinh đẹp
Talulah Ridley đảm
nhận vai một “hướng dẫn viên” robot trong khu
công viên giải trí mang phong cách viễn Tây.
Vai diễn này khá khiêm tốn trong mùa đầu tiên
nhưng được hứa hẹn sẽ có bước phát triển mới
trong mùa thứ hai.
Talulah
Ridley
Robot được mua bán dễ dàng và sử dụng rộng rãi
trong cuộc sống thường ngày - phim Humans
Xuân Mậu Tuất 2018