25 / 92
25
Không chỉ duy trì các đêm diễn tại phố
cổ, nhóm xẩm Hà thành còn biểu diễn ở
nhiều nơi và mang xẩm ra cả xứ người
như: Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc… Chính
thức thành lập năm 2010, nhóm xẩm Hà
thành gồm các nghệ sĩ: Mai Tuyết Hoa,
Thúy Ngần, Mai Ngoan, nhạc sĩ Quang
Long, Khương Cường… Các thành viên
nhóm xẩm Hà thành mong muốn tái hiện
một phần không gian sinh hoạt văn hóa
của người Hà Nội xưa, mang xẩm đến gần
hơn với công chúng. Nghệ sĩ Mai Tuyết
Hoa (trưởng nhóm) chia sẻ, cái tên xẩm
Hà thành rất có ý nghĩa, bởi chị và các
thành viên trong nhóm là những người
đầu tiên cùng với các thầy, là các nhạc sĩ ở
Trung tâm Phát triển nghệ thuật âm nhạc
Việt Nam, khôi phục lại dòng xẩm tàu
điện, dòng xẩm mang nét đặc trưng của
văn hóa người Hà Nội. Năm 2010, trong
dịp kỉ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà
Nội, nhóm xẩm Hà thành được thành phố
Hà Nội mời tham gia biểu diễn, khi đó,
nhóm đã hát những bài hát như:
Dạo chơi
Long thành, Hà thành 36 phố phường
…
Các thành viên trong nhóm cũng như khán
giả đặc biệt ấn tượng với chương trình
biểu diễn hát xẩm dọc các phố cổ Hà Nội
trên những chiếc xe điện. Xe đi đến đâu,
bà con ở khu phố cổ tràn ra xem một cách
thích thú. Với lớp người trung niên và
người già thì họ đã được sống lại kí ức về
xẩm tàu điện. Bến xe điện Bờ Hồ ngày
xưa chở khách ngược xuôi quanh Hà Nội
đã trở thành địa chỉ quen thuộc như một
nét đặc trưng văn hóa của người dân Hà
thành. Những bài thơ mới của các thi sĩ
nổi tiếng như: Nguyễn Bính, Nguyễn
Nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa
và tài năng nhí Mai Anh
Đêm diễn
Ngãi mẹ sinh thành
Khuyến, Á Nam Trần Quang Khải…
được đưa vào xẩm làm phong phú thêm
những câu hát trong các làn điệu. Ngược
xuôi 36 phố phường, tàu điện mang niềm
vui cho phố hội Thăng Long, đưa xẩm
trở thành loại hình âm nhạc đường phố
vô cùng độc đáo, gắn bó thân thiết với
mọi người. Mặc dù, tàu điện không còn
nữa nhưng hồn xẩm v n tồn tại cùng thời
gian. Tới đây, khi Hà Nội hoàn thành dự
án đường sắt trên cao, BTC dự định sẽ
đưa những nhóm xẩm lên hát trên những
chuyến tàu đó. Tuy không thể giống như
không gian tàu điện ở Hà Nội ngày xưa
nhưng hi vọng phần nào tái hiện được một
nét văn hóa trong đời sống sinh hoạt của
người Hà Nội.
Kể từ khi thành lập đến nay, các thành
viên nhóm xẩm Hà thành v n tiếp tục
nghiên cứu và phát triển nghệ thuật hát
xẩm. Nhóm cũng thường tổ chức các buổi
nói chuyện, giới thiệu nghệ thuật xẩm,
giới thiệu văn hóa của hát xẩm, ngôn ngữ
tiếng Việt trong hát xẩm ở các trường đại
học, các hội văn học nghệ thuật… Trong
những chuyến lưu diễn ở nước ngoài,
những tiết mục biểu diễn nghệ thuật hát
xẩm được công chúng nước bạn rất thích
thú. Đặc biệt, khi sang Mỹ biểu diễn, có
học sinh người Mỹ vì thích loại hình nghệ
thuật này đã sang Việt Nam làm bài tập
thực hành và tìm đến nhóm xẩm Hà Thành
học hát xẩm.
Bên cạnh việc biểu diễn các bài xẩm
được nghệ nhân truyền lại, các thành viên
trong nhóm cũng tiếp tục sáng tác những
bài hát tuyên truyền về thời cuộc, về xã
hội như những bài xẩm tuyên truyền về
văn hóa giao thông.
Mong muốn của các thành viên trong
nhóm là sẽ cố gắng phát triển, đào tạo
thêm những nhân tố mới để gây dựng
nhóm xẩm Hà thành ngày càng phát triển
hơn; vận động để có thêm sáng tác mới
dựa trên những vấn đề xã hội quan tâm thể
hiện qua lăng kính của nghệ thuật hát xẩm,
khơi gợi cái hay, cái độc đáo trong các bài
xẩm, đồng thời để lớp trẻ biết đến nghệ
thuật hát xẩm, các bạn sẽ học được nhiều
điều hay, mới lạ và sáng tạo…
Những bài xẩm của nhóm xẩm Hà
thành trên youtube thu hút hàng vạn lượt
xem bởi sự lạ trong giai điệu, bởi các đề
tài rất thời sự nhưng được đặt lời độc đáo,
sâu sắc, dễ nhớ, dễ thuộc. Xẩm đã hút
được công chúng nhưng để có sức sống
sâu rộng lại là một bài toán khó mà chỉ
một nhóm các nghệ sĩ tâm đắc với nghệ
thuật truyền thống này thì khó tìm được
lời giải.
Ngọc Mai
Nghệ sĩ Khương Cường (phải)